Marktverkenning

Omvang, belang en inhoud van de creatieve sector in Groot Amsterdam

In hoorcollege 5 is er duidelijk naar voren gekomen dat het belang van de creatieve sector in Amsterdam en omgeving erg groot is. Zo heeft de Amerikaanse socioloog Richard Florida aangetoond dat de creatieve industrie en de mensen die hier in werken van groot belang zijn voor de economie van steden en regio’s. Het draait, volgens Florida, niet langer om arbeid, kennis en/of technologie, maar om creatief talent dat het verschil maakt in de strijd om commercieel succes. De plek waar deze creatieve talenten wonen is vaak niet in Vinex-wijken, maar juist in binnensteden waar het opwindend is om te wonen. (Florida)

Om een bloeiende creatieve industrie te verwezenlijken moet er een creatieve infrastructuur aanwezig zijn. Zo moeten er voldoende hippe clubs, bioscopen, theaters, boekhandels, musea en kunstgalerijen zijn. Als deze creatieve plekken niet aanwezig zijn, is het bijna onmogelijk om een bloeiende creatieve industrie te hebben. (Mulder R. )

Als deze sector er dus niet zou zijn, zou het minder goed gaan met de economie. De creatieve industrie zorgt namelijk voor verschillende inkomsten. Zo gaan er veel mensen naar het theater, de bioscoop, bezoeken ze een expositie of gaan ze naar een concert. Dit zijn allemaal voorbeelden uit de creatieve sector waarbij er extra geld binnenkomt. Natuurlijk kost dit wel wat, en de laatste jaren is het alleen maar duurder geworden en gaan er minder mensen naar het theater.

De gemeente stimuleert creatief talent en geeft ze een plek om hun talenten tot hun recht te laten komen. Dit doen zij bijvoorbeeld door het realiseren van creatieve broedplaatsen. Deze creatieve broedplaatsen worden gerealiseerd door het Bureau Broedplaatsen en de Commissie Ateliers (woon) werkpanden Amsterdam (CAWA). Zij werken samen aan het bieden van ruimte aan kunstenaars en creatieven via het atelier-en broedplaatsbeleid. Kunstenaars kunnen zich op de website inschrijven en zo terecht komen bij één van de vele broedplaatsen die Amsterdam rijk is. Deze werkplekken worden door de organisatie eerlijk verdeeld onder de ingeschreven kunstenaars. (Gemeente Amsterdam)

Natuurlijk zijn er, zoals met alles in de wereld, ook tegenstanders van de creatieve industrie. Een van de geïnterviewden zegt bijvoorbeeld: “Als een soort schaamlap is de creatieve industrie in het leven geroepen en is er een topsector van gemaakt. Buiten de retoriek stelt het weinig voor.” Zo zie je dus dat de meningen over de creatieve industrie sterk verdeelt zijn. Voor vele tegenstanders is het grootste discussiepunt de onduidelijkheid rond de grenzen van de creatieve industrie en de zakelijke benadering van creativiteit. Niet iedereen is voorstander van de industrie omdat het ook veel geld kost. Niet iedereen ziet er het nut van in. Op de website van Mestmag staat allerlei informatie over waarom de creatieve industrie niet van belang is. De kop van de website luidt ook: “De creatieve industrie bestaat niet.” Zo wordt er vaak beweerd dat creatieve talenten het beste functioneren in een totaal isolement. Volgens Juliet Gagnon, schrijfster en oprichter van literaire gemeenschap Watershed, is dit juist niet zo. Volgens haar functioneert een creatief genie het beste in een goed netwerk. Authenticiteit ontstaat niet puur en alleen bij jezelf, hier heb je anderen bij nodig. Dit beaamt Gagnon: “Authenticiteit is het creëren van een eigen stem, maar die ontwikkel je in het contact met anderen.” De meningen over de creatieve industrie zullen altijd verdeeld blijven in een groep voor- en een groep tegenstanders. (Mestmag)

Gekozen deelsector

De deelsector die ik verder ga bekijken is die van de media/entertainment wereld, gericht op de productie van radio- en televisieprogramma’s. Ik heb voor deze deelsector gekozen omdat ik hier later het liefste werkzaam in ben. De producten en diensten die in deze sector worden aangeboden zijn televisie-en radio formats. Voor elk televisie- en radioprogramma is enige vorm van productie nodig. Productie betekent dat je op inhoudelijke, organisatorische en op zakelijke verantwoorde wijze de voorwaarden schept om projecten te realiseren. (TV College) Dit betekent dat jij verantwoordelijk bent voor het eind resultaat en hier verschillende dingen voor zult moeten regelen. In deze sector gaat het om het bedenken en produceren van formats voor televisie en radio. De marktomvang van deze sector is vrij groot. Je hebt verschillende bedrijven die zich bezighouden met het produceren van televisieformats. Je hebt natuurlijk de grote bedrijven maar ook vele kleinere bedrijven houden zich bezig met het produceren van televisie.

Binnen de productie van televisie heb je verschillende markten. Ze zijn onder te verdelen in 5 verschillende categorieën;

• Drama

• Evenementen

• Shows en grote studioproducties

• Documentaire en educatieve programma’s

• Entertainment, infortainment en realityprogramma’s

Binnen deze 5 categorieën zijn er verschillende belangrijke producenten. Binnen het genre Drama zijn dit bijvoorbeeld; Endemol, IdtV, NL Film, Bos Bros, Lemming Film en Blue Horse.

De categorie Evenementen betreft de organisatie en registratie van grootschalige evenementen, zoals popconcerten en evenementen als De Nationale IQ-test, van Eyeworks. Deze evementen worden vaak gekoppeld aan vormen van merchandising, cd-verkoop en van publiciteit via websites, tijdschriften en radio. De televisie-uitzending is slechts 1 van de uitingen van een multimediaal product. Ook hier zijn vershcillende producenten actief; Endemol, Eyeworks en Palm Plus Events.

Bij shows gaat het vooral om studioproducties voor bijvoorbeeld de Postcodeloterij. Hier wordt speciaal een decor voor ontworden en waarbij er gebruik kan worden gemaakt van grote orkesten, dansgroepen en uitbbundige decors. Op dit terrein zijn Endemol en Blue Circle vrijwel de enige producenten. Deze markt is ook aanzienlijk gekrompen omdat omroepen vanwege de hoge kosten het niet meer uit willen zenden.

Op het gebied van documentaires en educatieve programma’s zijn er honderden producenten actief. Een tiental hiervan beschikt over voldoende financiele middelen, kwaliteit en zakelijke expertise om gedurende langere tijd een aantal producties per jaar te maken. Voorbeelden hiervan zijn: Lemming, IdtV en tvDits.

Op het gebied van enterainment/infotainment is er een scala aan programma’s. Het kenmerk van deze programma’s is dat het programma’s zijn die volgens een vast format gemaakt zijn. In deze sector zijn naar schatting tien producenten met een uitgebreide staat van dienst. De grootste is Endemol, maar ook belangrijk zijn Eyeworks en IdtV. Maar er zijn in deze sector steeds meer onafhankelijke producenten die alleen programma-ideeën en formatrechten verkopen. Er valt namelijk meer te verdienen met een goed format dan met de uitvoering ervan. (TNO-rapport)

Ik heb zelf voor het bedrijf SkyHigh gekozen omdat ik daar ook een sollicitatiegesprek gehad heb voor mijn stage. Zij zijn vooral gespecialiseerd in het maken van documantaire en entertainment/infotainment. Ze maken bijna alleen maar programma’s over de verhalen achter mensen en brengen dit zo goed mogelijk in beeld. Binnen dit bedrijf heb je verschillende functies. Je werkt aan 1 programma en soms maak je een uitstapje naar een ander programma. Maar over het algemeen werk je een periode lang bij één format. Het is een onafhankelijke productiemaatschappij en produceert tv-programma’s voor zowel de publieke als commerciële omroepen.

Organisatievormen binnen de gekozen deelbranche

Er komen verschillende organisatievormen voor binnen de de productiesector van radio- en televisieprogramma’s.

• ‘Entrepreneurial organisation’

• ‘Innovative organisation’

Bij de organisatievorm: Entrepreneurial Organisation, is er een simpele structuur. Deze structuur is informeel en flexibel. Er is bijna geen sprake van hierarchie en de directeur stuurt de organisatie persoonlijk aan. Deze vorm is vaak te vinden bij jonge en kleine ondernemingen. Bij de organisatievorm Innovative Organisation gaat het vooral om het creatieve aspect. Dit soort organisaties zijn van bovenaf vaak lastig aan te sturen omdat het gaat om creatieve dingen. De coördinatie wordt door de operationele kern zelf uitgevoerd.

Bij SkyHigh hebben ze een Entrepreneurial Organisation-vorm. Er is vrijwel geen hierarchie en de structuur is simpel en flexibel. De ambitie van Skyhigh TV is om met zoveel mogelijk eigen formats mooie televisie te maken voor de Nederlandse markt en dat deze programma’s internationaal verkopen. Bij Skyhigh TV gaat creativiteit hand in hand met kwaliteit.

Functies en werkzaamheden binnen organisatie uit de gekozen deelbranche. Benodigde competenties voor werknemers en freelancers (management en uitvoerend op hbo-niveau.)

Binnen Skyhigh TV heb je verschillende functies; producent, uitvoerend producent, manager, research & development, redacteur, P&O adviseur en ga zo maar door. Eigenlijk zijn de functies binnen Skyhigh hetzelfde als bij een ander productiebedrijf. Bij al deze functies geldt dat je flexibel moet zijn en passie moet hebben voor het maken van mooie televisie. Verder moet je een creatieve mindset hebben en mee kunnen praten en denken over (nieuwe) formats. Natuurlijk moet je professioneel kunnen handelen en het kunnen ontwerpen en creëren van mediaformats en content.

Zelf zou ik graag de productie in gaan bij een televisieprogramma en helpen met het bedenken en creëren van televisieformats. Maar ook de radio spreekt mij erg aan. Ik weet daarom nog niet precies welke richting ik op wil gaan, alleen dat dit in de audiovisuele productie-sector is.

Bibliografie

Florida, R. The Rise of the Creatieve Class.

Gemeente Amsterdam. (sd). Kunst en Cultuur werkplekken. Opgehaald van Gemeente Amsterdam: https://www.amsterdam.nl/kunstencultuur/werkplekken/

Mestmag. (sd). Opgehaald van Professionele kunsten: http://mestmag.nl/professionele-kunsten/de-creatieve-industrie-bestaat-niet

Mintzberg. Organisatiekunde Mintzberg.

Mulder, R. Ondernemen en marketing in de creatieve industrie.

TNO-rapport. Marktverkenning Televisieproducenten.

TV College. (sd). Opgehaald van Radio producer: http://www.tvcollege.nl/cursus/radio-producer/26.html